Opuszczenie – zaleta czy wada tłumaczenia?

W procesie tłumaczenia tekstu tłumacz niekiedy decyduje się na pominięcie słowa lub wyrażenia. Takie działanie ma kilka przyczyn i nie zawsze jest negatywne.

Rodzaj transformacji tłumaczeniowej jakim jest opuszczenie polega na pomijaniu niektórych elementów tekstu, które nie wnoszą nowego znaczenia, a ich brak nie wpływa negatywnie na odbiór i przekaz oryginału. Jest to technika, którą można określić jako przeciwstawną względem dodawania treści w procesie tłumaczenia. Poniżej przykłady zastosowania takiej transformacji:

Это были два самых маленьких участника тренировки, что прошла в конце апреля на учебно-тренировочном полигоне МЧС [Министерство Российской Федерации по делам гражданской обороны, чрезвычайным ситуациям и ликвидации последствий стихийных бедствий] в Апаринках. [fragm. artykułu „Помоги не себе сам” z portalu kommersant.ru]

W tłumaczeniu:

Byli to najmniejsi uczestnicy treningu, który odbył się pod koniec kwietnia na poligonie rosyjskiego ministerstwa (ds. obrony cywilnej, sytuacji nadzwyczajnych i likwidacji skutków klęsk żywiołowych) w Aparinkach.

Usunięcie określenia „учебно-тренировочный” nie wpływa na rozumienie sensu zdania, gdyż na poligonach najczęściej się przeprowadza ćwiczenia. Odnośnie zaś nazwy ministerstwa, możemy ją pominąć jeśli wcześniej ta nazwa została wytłumaczona. W przeciwnym wypadku należy podać tłumaczenie w treści tekstu, nawiasie lub przypisie.

Kolejny przykład pochodzi z artykułu „За мобильники будем выгонять с экзаменов” z tego samego portalu:

– Теперь члены приемной комиссии, экзаменационной комиссии, проводящие вступительные испытания, вправе за это удалить с экзамена, причем с составлением специального акта.

W tłumaczeniu:

Obecnie członkowie komisji egzaminacyjnej przeprowadzającej egzaminy wstępne, mają prawo wyprosić za to [używanie telefonów komórkowych, przyp. tłum.] z pisania testu wraz ze sporządzeniem odpowiedniego sprawozdania.

Przytoczone zdanie to fragment wypowiedzi osoby udzielającej wywiadu. W tekstach tego typu często zdarzają się powtórzenia.

Powyższe przykłady zastosowania techniki opuszczenia pomagają sprawniej przetłumaczyć tekst, unikać powtórzeń i dłuższych zdań. Nie traci też na tym znaczenie tekstu, co świadczy o plusach takiej metody.

Czasem jednak na opuszczenie decydują się tłumacze, którzy nie są w stanie przełożyć problematycznego fragmentu tekstu lub wychodzą z założenia, że będzie on niezrozumiały dla odbiorcy. O ile jeśli nie jest to działanie nagminne, raczej większej szkody nie przyniesie – w przeciwnym wypadku może nawet doprowadzić do zatarcia kolorytu tekstu oryginalnego.