Pies, żółw, chomik – co może być trudnego w ich odmianie? Teoretycznie po polsku i rosyjsku obowiązują te same zasady gramatyczne. Tymczasem jest jeden mały haczyk, który czasem lubi utrudnić życie.
Nazwy zwierząt – charakterystyka gramatyczna
W języku rosyjskim rzeczowniki mają trzy rodzaje (męski, żeński, nijaki) i dwie liczby (pojedyncza, mnoga).
W języku polskim mamy liczbę pojedynczą z rodzajami męskim, żeńskim i nijakim oraz liczbę mnogą z rodzajami męskoosobowym i niemęskoosobowym.
W obu językach rzeczowniki łączy kategoria żywotności, czyli określają one wszelkie istoty żywe. Tak więc zwierzęta, które tak bardzo nas interesują w dzisiejszym wpisie, jak najbardziej zaliczają się do rzeczowników żywotnych. Gramatycznie żywotność przejawia się tak, że w liczbie mnogiej dopełniacz jest równy biernikowi.
Rzeczownik żywotne w liczbie mnogiej – przykłady
mianownik | хомяки́ / chomiki | обезья́ны / małpy |
dopełniacz | хомяко́в / chomików | обезья́н / małp |
celownik | хомяка́м / chomikom | обезья́нам / małpom |
biernik | хомяко́в / chomiki | обезья́н / małpy |
narzędnik | хомяка́ми / chomikami | обезья́нами / małpami |
miejscownik | хомяка́х / chomikach | обезья́нах / małpach |
wołacz | – / chomiki | – / małpy |
.
W języku rosyjskim sprawa jest jasna – rzeczowniki są żywotne, więc biernik jest równy dopełniaczowi.
W języku polskim rzeczowniki też są żywotne, ale tu mianownik jest równy biernikowi (jak w przypadku rzeczowników nieżywotnych). Dlaczego tak jest?
Żywotność w liczbie mnogiej
Wracając do początku – w rosyjskim powyższe rzeczowniki w liczbie mnogiej są rodzaju męskiego (chomik) i żeńskiego (małpa).
W języku polskim jest nieco inaczej – nazwy zwierząt zaliczamy do rodzaju niemęskoosobowego. A wspomniana reguła mianownik=biernik dotyczy tylko rodzaju męskoosobowego (np. uczniowie, nauczyciele). Stąd zarówno chomik, jak i małpa odmieniają się inaczej niż ich rosyjskie odpowiedniki.
Co powoduje ta różnica?
Językowe zagwozdki 🙂
Я люблю собак – Lubię psy
Aby na początku nauki języka rosyjskiego powiedzieć takie zdanie, musiałam chwilę pomyśleć i przestawić sobie w głowie przypadki 🙂
Widzę żółwi… a nie, czekaj – żółwie.
To z kolei cytat z wypowiedzi mojej rosyjskojęzycznej koleżanki.