spotkanie

Czasowniki zwrotne w języku rosyjskim

Co to takiego czasownik zwrotny? Jakie są jego rodzaje? Na szczęście w języku polskim i rosyjskim funkcjonują podobnie, więc ich nauka nie powinna nam sprawiać problemu.

 

Definicja czasownika zwrotnego

 

Zacznijmy od tego, że czasownik zwrotny to taki, do którego w języku polskim dodajemy „się”, a w rosyjskim „-ся”.

bezokolicznik + SIĘ

инфинитив + -СЯ

 

W pierwszym przypadku mamy do czynienia z zaimkiem zwrotnym, który jest nieodmienny i jako osobny towarzyszy czasownikowi kolejno odmienianemu przez osoby, a w drugim jest nieodłączną częścią czasownika i występuje w dwóch formach: -сь i -ся. Porównajmy to na przykładzie czasownika interesować się / интересова́ться:

 

ja interesuję się

ty interesujesz się

on,ona,ono interesuje się

my interesujemy się

wy interesujecie się

oni, one interesują się

я интересу́юсь

ты интересу́ешься

он, она, оно интересу́ется

мы интересу́емся

вы интересу́етесь

они интересу́ются

 

Kategorie czasowników zwrotnych

 

Jakiego rodzaju akcje możemy opisać za pomocą tych czasowników? Tutaj nam przyjdzie z pomocą grafika:

czasowniki zwrotne

  1. czynności dotyczące osoby, która je wykonuje – jest ona wykonawcą i odbiorcą danej akcji. Inne przykłady to: обува́ться – zakładać  buty, причёсываться – czesać się, бри́ться – golić się;
  2. czynności skierowane do drugiej osoby. Inne przykłady to: уви́деться – zobaczyć się, созвони́ться – zdzwonić się, перепи́сываться – korespondować;
  3. czasowniki określające jakiś proces. Inne przykłady to: зака́нчиваться – kończyć się, продолжа́ться – kontynuować;
  4. czasowniki, które w języku rosyjskim są zwrotne, a w polskim nie lub na odwrót;
  5. czasowniki w formie bezosobowej. Inne przykłady to: смерка́ться – zmierzchać się, лежа́ться – leży się.

 

Czasowniki, które w polskim/rosyjskim tracą zaimek zwrotny

 

Odnośnie do punktu 4. przypomnijmy sobie kilka takich przykładów:

 

PL- zwrotne, RU – niezwrotne

nudzić się – скуча́ть
przyjaźnić się – дружи́ть
przeprowadzać się – переезжа́ть
spóźniać się – опа́здывать
opalać się – загора́ть

PL- niezwrotne, RU – zwrotne

rywalizować – соревнова́ться
walczyć – сража́ться
przepraszać – извиня́ться
trenować – тренирова́ться
potrzebować – нужда́ться

 

Czasowniki o znaczeniu biernym

 

Na koniec jeszcze jedno zastosowanie czasowników zwrotnych – przy ich pomocy możemy wyrazić stronę bierną. Zobaczmy, jak to wygląda na konkretnych przykładach:

 

Рабо́чие стро́ят дом.

[Robotnicy budują dom.]

Э́тот институ́т организует ра́зные мероприя́тия.

 

[Ten instytut organizuje różne imprezy.]

Дом стро́ится рабо́чими.

[Dom jest budowany przez robotników.]

Ра́зные мероприя́тия организу́ются э́тим институ́том.

[Różne imprezy są organizowanie przez ten instytut.]

 

No dobrze, materiał do powtórki już jest. Dobrze wiecie, co potem należy z nim z robić. 😉