Tłumaczenie nagłówków nie jest łatwe, zwłaszcza jeśli występuje w nim gra słów lub zwroty charakterystyczne tylko dla danego języka. Jest jednak kilka sposobów jak sobie z tym poradzić.
Poniżej prezentuję pierwszą część tłumaczenia tekstu pt. „Tłumaczenie nagłówków”, którego autor przygotował ciekawe zestawienie tytułów w języku angielskim i rosyjskim. Na potrzeby tekstu dodałam ich tłumaczenie filologiczne na język polski.
Nagłówki artykułów w prasie anglojęzycznej są tworzone w formie połączeń wyrazowych, a ich główną funkcją jest zwrócenie uwagi czytelnika. Dlatego warto skupić się na ich strukturze, co pomoże odpowiednio je zrozumieć i adekwatnie przetłumaczyć.
Problemy z przekładem nagłówków prasowych wynikają z dwóch powodów:
- często naruszają one normy językowe (skrócona struktura zdania, brak przedimków, łączników, a nawet czasowników modalnych, inny rodzaj składni, szyk słów czy interpunkcja),
b. braku odpowiedniej wiedzy o kulturze danego języka oraz jego frazeologii.
Dlatego też tłumaczenie nagłówka powinniśmy zostawić na koniec, po lekturze całego artykułu. To pomaga zrozumieć sens tytułu, jeśli początkowo był on niezrozumiały. Nie należy zapominać o podstawowych cechach nagłówków:
- Nagłówki w formie pełnych zdań (bez pomijania słów pomocniczych, przedimków i przyimków) występują dość rzadko. W tym wypadku należy oczywiście zrozumieć sens takiego tytułu, aby adekwatnie go przetłumaczyć.(Przykłady nagłówków pochodzą z gazety „The Financial Times” i magazynów „Business Week” i „The Economist”). W nagłówkach wszystkie słowa mogą być pisane wielką literą.
Small Investments That Make A Big Difference – Небольшие инвестиции, играющие большую роль („Niewielkie inwestycje odgrywające wielką rolę”).
Czechs pay a heavy price for bank sell-offs – Чехи платят дорогую цену за распродажу банков („Czesi płacą dużą cenę za sprzedaż banków”).
- Częściej spotka się nagłówki w formie pełnych zdań, w których pominięto przedimki:
Italy’s bank governer paints [a] black picture – Председатель правления итальянского банка рисует картину в черных тонах („Dyrektor włoskiego banku rysuje obraz w czarnych barwach”).
- Nawet jeśli nagłówek jest zbudowany w formie pełnego zdania, aby go odpowiednio przetłumaczyć, należy przeczytać cały artykuł lub pierwszy akapit, żeby zrozumieć jego sens.
Euro rises on talk of ECB intervention – Евро растет благодаря интервенциям ЕЦБ (Европейского Центрального Банка) („Euro rośnie dzięki interwencji Europejskiego Banku Centralnego”).
BMW plans Rolls-Royce plant in south of England – Компания БМВ планирует начать сборку автомобилей Роллс-Ройс на новом заводе на юге Англии („Firma BMW planuje rozpocząć produkcję samochodów Rolls-Royce w nowej fabryce na południu Anglii”).
- Kolejne przykłady pokazują następną cechę nagłówka – korzystanie ze skrótów. Zazwyczaj użyte skrótowce literowe są wyjaśnione w pierwszym akapicie:
Handspring reduces IPO price range — Компания Хэндспринг сокращает диапазон предлагаемых стартовых цен („Firma Handspring redukuje skalę oferowanych cen startowych”). [W pierwszym akapicie artykuły jest objaśnienie skrótu IPO – Initial Public Offering].
(…)
- Nagłówki często tworzy się za pomocą elipsy, czyli w formie zdania, w którym celowo pomija się niektóre słowa. Razem z przedimkami, zaimkami dzierżawczymi i innymi słowami pomocniczymi, często opuszcza się formy czasownika „być”, np.:
Sara Lee [is] to refocus its activities – Компания «Сара Ли» собирается cделать новый акцент в своей деятельности („Firma Sara Lee zamierza nadać nowy akcent w swojej działalności”).
OAS [is] divided on [the] Peru action – ОАГ (Организация Американских Государств) разделилась в мнениях по вопросу о действиях Перу („Organizacja Państw Amerykańskich różni się w opiniach dotyczących wydarzeń w Peru”).
- Czasem w nagłówkach pomija się czasowniki i inne słowa, które można odgadnąć po lekturze artykułu:
California [’s voters stand] for GOP – Выборщики (представители избирателей) делают выбор в пользу республиканцев („Elektorzy [przedstawiciele wyborców] wybierają na korzyść republikanów”). (GOP – Grand Old Party, традиционное название республиканской партии в США – „tradycyjna nazwa partii republikańskiej w USA”).
Israeli and Palestine envoys [are heading] for talks – Посланники Израиля и Палестины направляются на переговоры („Wysłannicy Izraela i Palestyny są gotowi do rozmów”).
cdn.
Tekst źródłowy: http://lingua-source.com/
